شو آرون یا کِنه زدن به روایت تصویر

شو آرون یا کِنه زدن در نخلستان

شو آرون یا کِنه زدن نخلستان ها بعد از فصل گرده افشانی یا بو دادن آغاز می شود. شو آرون si averun زیر آوران یا تکیه دادن پنگ( خوشه) نخل به شاخه های اطراف تا سنگینی نکند و نشکند. کنه زدن keneh برداشتن قسمتی از کناره شاخه نخل به منظور قرار دادن و یا تکیه دادن خوشه به آن تا سقوط نکند.

در اصل واژه کنه keneh به معنی نشانه کردن است. حتی در مثل محلی درباره فردی که حرف نادرستی زده و قانع نمی‌شود و دوباره حرف خودش را می زند اصطلاحاً گویند دوباره آمد سر کنه ی اول.

از قدیم مرسوم بود که می گفتند 75 روز که از فصل گرده افشانی یا بو دادن نخلستان گذشت، می بایست شو آرون رسماً آغاز شود. اما امروزه به دلایلی کنه زدن زودتر انجام می شود و این خود باعث مشکلاتی هم شده است. امروزه وقتی کنه زدن انجام می‌شود چند رس از خوشه های نخل را به دور دم برگ ها می چرخانند تا خوشه ( پنگ) که هنوز سنگین نشده بر روی آن استوار شود. که این خود باعث از بین رفتن آن رُس ها شده و برای هنگام برداشت خوشه خرما هم اسباب زحمت باغبانان خواهد شد.

برای کنه زدن در آغاز باید خوشه های نخل را که بر روی شاخه های نخل و در میان خارهای آن قرار دارد از بخش درونی تاج بیرون کشید. این کار مهارت خاصی را طلب می کند؛ چرا که باغبان باید خود را از قسمتی از پروند( وسیله ای برای بالا رفتن از نخل) خارج کرده و با دست بسوی خوشه که در میان خارها و شاخه ها جای گرفته است حرکت کند. در این مرحله خطر سقوط فراوان است و بسیاری در این مرحله حتی جان و یا قسمتی از بدن خود را از دست داده اند. در سالهای جدید وسیله ای به ابتکار و توسط باغداران تولید شده است. این وسیله کروک KERUK نام دارد. کروک به طول حدود یک متر از چوب کنار که آهنی قلاب گونه بر بالای آن نصب شده و در انتهای آن سوراخی تعبیه شده و طناب باریکی در آن قرار دارد که از پروند آویزان است و باغبان به کمک آن شاخه ها را به سوی خود کشیده و خوشه را به سوی خود هدایت می‌کند. کار هدایت همزمان شاخه ها و خوشه نهایت دقت و سرعت را لازم دارد؛ چرا که باید مواظب بود محور خوشه نشکند و صدایی از آن شنیده نشود. برخی خوشه ها هم اصطلاحاً کرمو( کرم زده، آفت درخت خرما( نوعی حشره) ) بوده و خود بخود خواهند شکست.

بعد از آن به تشخیص باغبان باید جهت شیار در دم برگ بر اساس خوشه معین شود. مشخص کردن چپ یا راست بودن شیار بر روی دم برگ برای استواری خوشه تا زمان منتهی به برداشت خرما بسیار حائز اهمیت است. باغبانان باتجربه به آسانی چپ یا راست بودن شیار را تشخیص می دهند و در چشم بهم زدنی خوشه را بر جای خود استوار می کنند. با این حال برخی هم با چرخاندن چند رس به دور شیار ایجاد شده در واقع به استواری خوشه کمک می کنند که این خود در هنگام برداشت محصول زحمت آور است و خوشه به آسانی از شیار جدا نمی شود و موجب ریختن مقدار بیشتری خرما بر روی زمین می شود. حرکت دست و پاها ،چرخاندن و دور دادن پروند و کمر بایستی در نهایت دقت باشد.

هرس کردن شاخ و برگ های نخل هم در این هنگام انجام می شود. شایان ذکر است خوشه های نخل های جوان معمولا در سال اول حذف و در سالهای بعد با افزایش سن درخت نخل خوشه های کم کم اضافه می شوند.

باغبانان قدیم در حین کنه زدن به فایز( شروه) خوانی می پرداختند و نوای آنان با نوای کاکایوسف( پرنده) در هم می‌آمیخت. پیشتر صدای تق و توق اروانه ها( خر و گاری) با الاغ های پیر که راه های ناهموار بین نخلستان را همراه با باغبانان طی می کردند، جای خود را اکنون به صدای ناموزون موتور سیکلت‌ها داده است. باغبان با موتورسیکلت می آید و آرامش نخلستان را بر هم می زند. صدایی که برای ساکنان نخلستان گوش خراش ترین صداها خواهد بود.

البته هنوز هم صدای اروانه های کهنه با الاغ هایش خرامان خرامان در میان سکوت سهمگین نخلستان به گوش می رسد که نفسش به شماره افتاده است.

{jcomments on}