صنایع دستی از دیرباز تاکنون مراحل مختلفی را گذرانده است. انسان های اولیه برای بر طرف کردن مایحتاج اولیه خود شروع به تراشیدن و کندن چوب ها و سنگ ها و ... کرده و ابزار و آلات گوناگونی را بر حسب شرایط خاص جغرافیایی و با استفاده از محیط زیست پیرامونی خود بوجود آوردند. برخی از این ابزار روزگاران کهن را امروزه بایست در موزه ها و یا در مناطقی که کمتر دستخوش تغییرات شده اند، جستجو کرد.
به عنوان مثال روزگاری در همین دشتستان خودمان نوعی پارچه در شهر باستانی توج یا توز تهیه می شد. جغرافی نویسان قرون اولیه اسلامی شهر توز را در شمار شهرهای آباد آن روزگار یاد کرده و همچنین به جامه های توزی هم اشاره کرده اند. که فردوسی هم به آن در اشعار خود پرداخته است.
سفالگری هم در این منطقه رواج زیادی داشته است. وجود سفال های بیشمار در کناره های جنوبی رودخانه دالکی( رودخانه شور) در اطراف روستا دورودگاه ، حتی در حوالی محوطه های تاریخی به ویژه کاخ هخامنشی بردک سیاه، نیز شاهدی بر این مدعاست. چند سال پیش بود که از طریق یکی از دوستان با خبر شدم یک عطردان دوره هخامنشی در اطراف کاخ دیده شده است.
صنعت گلیم بافی، گبه بافی و همچنین حصیر بافی هم روزگاری رونق زیادی داشته که اکنون در کارگاه های صنایع دستی آموزش های لازم برای علاقه مندان در نظر گرفته اند تا شاید غبار فراموشی از صنایع دستی زدوده شده و به احیاء و باز زنده‌سازی آن کمکی شود.
همانطور که پیشتر اشاره شد وجود منابع طبیعی در مناطق مختلف باعث بوجود آمدن صنایع دستی گوناگون با شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی شده است. مثلاً در روستای درودگاه به دلیل فراوانی درختان خرما، حصیر بافی و صنایع دستی وابسته به آن برای بر طرف کردن نیازهای یک خانوار روستایی بسیار حائز اهمیت بوده است. در ادامه به صنایع دستی حاصل از درختان خرما می پردازیم:
زنبیل حصیری، تویزه، کراخه( برای ذخیره گندم و جو...)، پستک( ظرفی برای پاک کردن گندم)، کُنده( جای نگهداری میوه)، چاکان( سبدی برای جمع آوری خرما و به عنوان کفه ترازو)، بادبزن دستی، زیرداغی حصیری، کلاه حصیری، تک، کُلدون، بَل( برای نگهداری خرما، تنباکو)، انواع جارو، و... . مشاهده می کنید که فقط با نخل این همه وسایل و ابزار مورد نیاز تولید و استفاده می شده است. همچنین در معماری و خانه سازی که دقت می کنیم بدنه درخت نخل برای سقف، ستّه برای پوشش سقف خانه های کپری، الیاف نخل برای تهیه انواع طناب و... که شرح آن در این مختصر نمی گنجد، مورد استفاده بوده است. همچنین وسایلی از قبیل: کفه:kofe زنبیل مانندی بدون دسته که لبه آن را به طرف خارج برگرداننده می دوزند تا حمل آن آسان باشد.
کلکkelak منقل گلی یا گچی است که دارای سه پایه است. در گوشه کف آن سوراخی تعبیه می شد که دهانه نی را در آن نهاده و به آتش می دمند. آسک( دست آس)، تاپو و... که روزگاری در هر خانه ای دیده می شد، امروزه از زندگی روستا نشینان به کلی حذف شده است.
بسیاری مشاغل قدیمی و صنایع دستی از دیرباز معمول و مرسوم بوده از جمله گیوه دوزی، سفالگری، دولچه و مشک دوزی، پشم ریسی و... امروزه از بین رفته و در کتاب ها باید آنها را جستجو کرد.
امروزه با تغییرات زیاد در سبک زندگی به ویژه برای روستائیان صنایع دستی با خطر جدی فراموشی مواجه شده است. ورود ابزار و آلات صنعتی امروزه بسیاری از مشاغل مربوط به صنایع دستی را در معرض نابودی قرار داده است. بدون شک این بخش نیازمند کمک های مالی و حمایت های معنوی دولت ها از بخش صنایع دستی و میراث فرهنگی می باشد.
دیدگاه (0)
ارسال دیدگاه